Buradan hareketle ömrünü tek şeyhin meclisinde geçiren müritlerin doğru yapıp yapmadıkları da tartışılabilir. Eğer şeyh gerçek anlamda bir mürşitse avamdan olan müritler için bunun faydalı yönleri de vardır elbet. İmam Rabbanî bu anlamda ‘tevhid-i kıble’ diye bir kavram kullanır. Ancak ilim arayışında olanlar için sanırım İslam’ın her çiçeğinden bal almak daha faydalı olsa gerek. Yeter ki, çiçeğin zehirli olanını tanıyacak kadar bilgiye sahip olsun. Belki bu sebepten eski mürşitler, kendilerine tabi olmak isteyen mürit adaylarını Kuranı Kerim’den ve Sünnetten imtihana tabi tutarlarmış, bakalım yanlış gördüklerinde itiraz edebilecekler mi diye. İmtihanı kazanamayanlara, git yetiş sonra gel denirmiş. İlk sufilerden biri, ‘biz bu yolda zuhur eden haller için Kurandan ve Sünnetten iki adil şahit bulmadıkça onların Rahmanî olduklarına karar vermezdik’, diyor.

 

Allah’ın bizzat eğittiği Hz. Peygamber’e, arkadaşlarından bazılarının zaman zaman itiraz anlamına gelecek sorular yönetmeleri, saygısızlık olarak görülebilir mi? Aksine bunlar Allah’ın en şerefli ve en çok sevdiği kulunun konumunu bize öğretmesi ve onu müminlere örnek kılması olayıdır. Allah (cc), “Onda sizin için izlenecek en güzel örnek vardır” demiyor mu? Bizatihi Allah’ın onu zaman zaman uyarması ve ashabından bazılarını ona itiraz ettirmesi Hz. Peygamber’in zaafından ve onların su-i edebinden değil, Allah’ın onu özellikle ve kasten örnek kılmak istemesi sebebiyledir. Muhtemelen, her an Allah’ın kontrolünde bulunup, vahiy ile O’nun düzeltmesine muhatap olan Peygamber böyle ise, ona tabi olduğunu söyleyen mürşitlerin durumu anlaşılsın diye böyle yapılmıştır. Çünkü onu her an düzelten, daha güzel bir ifade ile onu fiilen yönlendiren Allah ondan başkasına vahiy vermeyeceğine göre mürşitleri kim kontrol edecek? Peygamber kontrole muhtaçtı ama mürşitler muhtaç değil, diyebilir miyiz? O halde bunu yapacak olan Kitap ve Sünnet bilgisiyle donanmış ihvanından başka kim olabilir? İşte bu sebeple ilk müteşerrî sufîler halkalarına katılmak isteyenleri imtihana tabi tutuyorlardı.

 

Meseleyi kendilerince hallettiklerini sanan bizdeki bazılar ise, Şianın ‘Masum İmamlık’ düşüncesinden etkilenerek ‘Mahfuz Şeyh’ fikrini üretmişler. Yani prensip olarak şeyhlerin hata yapmaları mümkün olsa da Allah onları korur ve fiilen hata yapmazlar. ‘Cümlenin maksudu birdir, amma ki rivayet muhtelif’. Oysa fazilet hata yapmamakta değil, hatasını itiraf ederek ondan tövbe etmektedir.

 

Bu gençlerin uyguladıkları usul, benim aklıma işte bunları getirdi. Anladım ki, arayış içerisinde olup İslam diye bir derdi bulunan gençlere düşen görev, âlimleri ve kanaat önderlerini tanıyıp onlardan bilgi, usul ve eylem/amel-i salih öğrenmek ve hayatlarına uygulamak. Ama işin zor tarafı da böylelerini bulabilmek ve de böylelerden olabilmek. Bunun için, ‘âlim, sadece bilen değil, bildiğini yaşayarak alem olabilendir’ diyoruz. Âlim; ilim, alem ve amel. Hepsi birbiriyle alakalı.