SORU: Bakara Suresi 61 ve 91 Âli İmran 21 ve 112 Nisa Suresi 155.

Ayetlerde inkârcıların haksız yere Nebi ‘leri öldürmeleri ayetleri inkârdan dolayı manen ve mecazen midir? Nisa Suresi 157 inci ayette İsa (as) ‘da olduğu gibi “…O’nu öldürmediler.” denmesi diğer Nebi’ler için de mer’i midir?

CEVAP: Burada üzerinde durmamız gereken “gatele” ve “mâte” fiilleridir. Gatele fiili sözlükte bedenden ruhu ayırmak uzaklaştırmak anlamına gelmektedir. “Mevtün “ anlamındadır. Fakat burada fiili işleyenin, öldürme işini üslenenin durumuna bakarak “gatele” denmektedir. Bedirde öldürülenler için Allah Enfal suresinin 17. Ayetinde:

“(Savaşta) onları siz öldürmediniz, fakat Allah öldürdü; attığın zaman da sen atmadın, fakat Allah attı. Ve bunu, müminleri güzel bir imtihanla denemek için yaptı. Şüphesiz Allah işitendir, bilendir.” (Enfal 8/17)

Burada öldürme eylemi” gatele” fiili ile ifade edilmektedir ve ruhun bedenden ayrılması anlamında gerçek ölümü ifade etmektedir. Ölüm olayı başkasının eliyle gerçekleştirildiği durumlarda “gatele ” fiili ile ifade edilirken; ölüm olayı kendiliğinden gerçekleştiği durumlarda da “mâte” denilmektedir. Bu durumu Rabbimiz şöyle ifade etmektedir:

Muhammed, ancak bir peygamberdir. Ondan önce de peygamberler gelip geçmiştir. Şimdi o ölür (Mâte)veya öldürülürse (gutile) gerisin geriye (eski dininize) mi döneceksiniz? Kim (böyle) geri dönerse, Allah’a hiçbir şekilde zarar veremez. Allah şükredenleri mükâfatlandıracaktır.” (Ali İmran 3/144)

Görüldüğü gibi Peygamberleri öldürmeleri mecazen değil gerçek anlamda kullanılmaktadır. Hz. İsa (as) ın öldürülme olayında ise durumu Allah Teâlâ açıkça bildiriyor:

“Bir de «Biz Allah’ın peygamberi Meryem oğlu İsa Mesih’i öldürdük» demeleridir. Oysa onu ne öldürdüler, ne de astılar. Fakat öldürdükleri kimse, onlara İsa gibi gösterildi. Onun hakkında anlaşmazlığa düşenler, ondan yana tam bir kuşku içindedirler. O hususta bir bilgileri yoktur. Sadece zanna uyuyorlar. Onu kesinlikle öldürmediler.” (Nisa 4/157)

Bu ayette de açıklandığı gibi, öldürdükleri kimse kendilerine İsa (as) gibi gösteriliyor. Yani İsa peygamber diye ona benzeyen birisini öldürüyorlar. Allah Teâlâ Elçisini onların mekrinden kurtarıyor. Onlar da bu konuda daha sonra ihtilafa düşüyorlar ve tam emin de olamıyorlar. Ancak toplumsal irade Peygamberi öldürmek üzere harekete geçiyor. O anda da bu eylemlerini gerçekleştiriyorlar fakat olayda bir yanlışlık var,  İsa (as) diye başkasını öldürmüş oluyorlar. Bu nedenle İsrail oğulları defa atla Allah’ın gazabına ve lanetine uğrayan bir topluluk olarak tarihe geçmiştir. İşte onların durumunu Allah şu ayetiyle en açık şekilde özetliyor:

“Sözlerinden dönmeleri, Allah’ın ayetlerini inkâr etmeleri, haksız yere peygamberleri öldürmeleri ve «Kalplerimiz kılıflanmıştır» demeleri sebebiyle (onları lânetledik, türlü belâlar verdik. Onların kalpleri kılıflı değildir;) tam aksine küfürleri sebebiyle Allah o kalpler üzerine mühür vurmuştur; pek azı müstesna artık iman etmezler.” (Nisa 4/155)